Naar school gaan is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Het wordt een
extra uitdaging als professionals niet weten welke school het beste bij je past.
In een gesprek met Rachel en haar begeleiders blikken we terug op haar
periode bij Sterk voor kind en gezin.
Rachel werd bij Sterk aangemeld door de gemeente. Ze zat letterlijk “stuck in the
middle”. Het reguliere onderwijs kon haar niet bieden wat ze nodig had en verwees
haar door naar het voortgezet speciaal onderwijs (VSO). Het voortgezet speciaal
onderwijs vond haar nog niet schoolrijp. Beide scholen gingen op zoek naar een plek
waar Rachel kon werken aan vaardigheden die nodig zijn om op school te kunnen
functioneren. Deze plek werd gevonden bij Sterk voor kind en gezin.
Rachel: “Op school werd ik heel vaak de les uitgestuurd. Ik snapte niet zo goed
waarom. Dat die leraren niet wisten hoe ze met me om moesten gaan was hun
probleem, niet mijn probleem”. Rachel heeft ADHD en autisme. Op school kan ze
zich moeilijk concentreren. Ook begrijpt ze anderen vaak verkeerd, waardoor ze
onbedoeld betrokken raakt bij conflicten. Eenmaal betrokken bij een conflict, lukt het
haar niet altijd om conflicten op de juiste manier op te lossen wat zorgde voor
escalaties.
“Op school werd ik heel vaak de les uitgestuurd. Ik snapte niet zo goed
waarom. Dat die leraren niet wisten hoe ze met me om moesten gaan
was hun probleem, niet mijn probleem”.
Schoolrijp
De problemen stapelden zich op, waardoor de situatie rondom Rachel onhoudbaar
werd op de school waar ze zat. Rachel: “Omdat ze niet zo goed wisten wat ze met
me aan moesten kwam in de maatwerkplaats terecht. De mensen die daar werkten
waren aardig, maar ik kon daar maar even blijven werd tegen me gezegd”.
De begeleiders vullen aan: “Omdat niet meteen duidelijk was waar Rachel het beste
geplaatst kon worden, werd ze tijdelijk opgevangen in een speciale klas op school. In
gesprekken met het speciaal onderwijs, werd al snel duidelijk dat hetgeen Rachel
nodig had niet door hun geboden kon worden.”
Rachel was nog niet schoolrijp. Schoolrijp betekent dat er nog onvoldoende
vaardigheden zijn om zelfstandig te kunnen functioneren op school. Het gaat dan
vaak om basale vaardigheden zoals op tijd komen, het uitvoeren van opdrachten of
het volgen van instructies.
Een passende plek
Er moest worden gezocht naar een plek waar Rachel kon werken aan
randvoorwaarden om op school te kunnen functioneren. Bij Sterk werd deze plek
gevonden. De begeleiders vertellen: “De begeleiding van Rachel begon bij de basis.
We wilden eerst zorgen voor een stabiel schoolritme om vanuit daar verder te
kunnen werken aan schoolvoorwaarden”.
Een stabiel schoolritme houdt in dat de jongere op afgesproken tijden, meerdere
uren achter elkaar, op locatie komt en dat meerdere weken achter elkaar volhoudt.
Soms moet dat worden opgebouwd, zeker als de jongere al een tijdje thuis zit. In het
geval van Rachel was dat niet nodig, ze ging immers nog naar school. “Na een paar
weken leerden we Rachel steeds beter kennen. We zagen waarom het op school
niet lukte en aan welke voorwaarden nog gewerkt moest worden. In tegenstelling tot
de meeste jongeren bij Sterk zagen we ook dat we sneller dan gebruikelijk terug
moesten werken naar een re-integratie op school”.
Om Rachel echt te kunnen helpen waren twee leeromgevingen nodig; één omgeving
op een school en één veilige thuishaven. Zo kon ze op school “oefenen” met
aangeleerde vaardigheden en bij Sterk in alle rust reflecteren op de gebeurtenissen
van school.
Terug naar school
Om aan de behoefte van Rachel te kunnen voldoen werd opnieuw contact gezocht
met onderwijs. Met succes, want er werd een school gevonden die bereid was mee
te werken aan ons plan. We creëerden een soort “mini-Sterk” op school. De dagen
dat Rachel op school was werden de uren die Rachel in de klas doorbracht
langzaam opgebouwd.
Rachel: Ik vond het superleuk om weer naar school te gaan. In het begin ging er
steeds een begeleider van Sterk mee. Die wachtte dan in een kamertje, zodat ik daar
altijd op kon terugvallen”. De begeleiders vertellen: Zo’n samenwerking vraagt veel
aanpassingsvermogen van de school. Het was in het begin even zoeken naar hoe
we deze zorg van Rachel het beste konden vormgeven. Toen we eenmaal een
goede balans hadden gevonden, bleek de samenwerking een schot in de roos!”.
Rachel maakte snel stappen en al gauw was er geen hulp van de begeleiders van
Sterk meer nodig op de schooldagen.
“Zo’n samenwerking vraagt veel aanpassingsvermogen van de school.
Het was in het begin even zoeken naar hoe we deze zorg van Rachel
het beste konden vormgeven.”
School-Sterk week
Je zou denken, eind goed al goed. Niets is minder waar. De kracht in de aanpak van
Sterk voor kind en gezin zit ‘m juist in de geleidelijkheid. Daarom bouwden we een
fase van stabiliteit in. Rachel ging drie dagen per week naar school en kwam twee
dagen naar Sterk. Bij Sterk werkte ze aan haar schoolprogramma én was er ruimte
voor Rachel om te ventileren. Gebeurtenissen op school werden nabesproken en
genuanceerd.
Begeleiders: “Dat Rachel in een gecombineerde school-sterkweek goed kon
functioneren wilde nog niet zeggen dat ze dat ook kon als Sterk er niet meer zou zijn.
We moesten zorgen dat Rachel minder afhankelijk werd van de zorg van Sterk. Ook
op school moest er ruimte komen om te ventileren en nuanceren”. Gelukkig was de
mentor van Rachel bereid deze taak op zich te nemen.
Terugvalpreventieplan
De laatste stap van de re-integratie bestaat uit een terugvalpreventieplan. In dit plan
staan afspraken om terugval te voorkomen. In het kort: Hoe kunnen we zien dat het
minder goed met de jongere gaat en hoe kunnen we daarop anticiperen?
Dit plan werd ook gemaakt voor Rachel. De begeleiders van Rachel kijken terug op
een geslaagde samenwerking: “Gelukkig hebben we nooit terug hoeven grijpen op
het terugvalpreventieplan. Door de geleidelijke overgang van Sterk naar school was
de stap naar volledige schoolgang voor Rachel niet zo groot. Het succes van dit
zorgtraject is vooral te danken aan een goede samenwerking. Door de korte lijntjes
konden we grote escalaties voorkomen. Van deze aanpak heeft Rachel optimaal
kunnen profiteren!”.